Het is geen geheim dat Rechts Actueel en Voorpost dikke vriendjes zijn. Dat hoeft ook niet te verbazen, gezien onze Heel-Nederlandse maatschappijvisie. Voortaan zullen we op Rechts Actueel artikels posten die eerder in Revolte, het tijdschrift van Voorpost, verschenen. Verspreiden is de boodschap. Veel leesgenot!

Eerst een beetje geschiedenis…

We moeten voor het ontstaan van de Catalaanse natie terug tot de tijd dat de Romeinen zowat heel Europa overheersten. Zij gaven het Iberische Schiereiland de naam “Hispania”. In Catalonië verloopt die Romeinse kolonisatie zeer snel en gaat gepaard met een verregaande latinisering van de bevolking, waarbij alle eigen talen verloren gaan.

In de 5de eeuw nC vallen de Visigoten Hispania binnen en stichten er het Koninkrijk der Visigoten dat bijna heel het huidige Spanje beslaat. (uitgez. Galicië) Bij de aanvang van de VIIIe eeuw is het Visigotisch koninkrijk fel verzwakt door interne twisten. Daar maken in 711 de Arabieren gebruik van om Hispania binnen te vallen, gesteund door de Spaanse Joden die onder de Visigotische koningen zeer sterk onderdrukt werden.

Na de Islamitische invasie, trekken de Visigotische Koningen zich terug in enkele verzetshaarden zoals Asturia en Cantabria (waaruit later het koninkrijk Castilla zal ontstaan) en in een aantal punten in de Pyreneeën, die zullen leiden tot het ontstaan van resp. Aragon en Catalonië. Daarnaast vormt het Baskische verzet de kiem van het koninkrijk Navarra.

Het is in de Visigotische weerstandskern in de Oostelijke Pyreneeën dat de Catalaanse taal ontstaat en het Catalaanse volk zich ontwikkelt als een symbiose van de Visigotische aristocratie en kelto-romeins –iberische bevolkingslagen. Als dank voor zijn militaire hulp in hun verzet tegen de Arabieren erkennen de Visigotische edelen Karel de Grote als koning en deze geeft die nieuwe uitbreiding van zijn enorme rijk opnieuw de oude romeinse naam “Marca Hispania”.

De eerste soevereine graaf (Conde) van Catalonië is Wilfred. Hij mag de titel ‘Koning’ niet dragen ingevolge een pact met Karel de Grote, maar zijn gebied is ‘onafhankelijk’ dwz, niet onderworpen aan het Frankische keizerrijk. Door een huwelijk wordt Catalonië in de XIIe eeuw verenigd met het Spaanstalige Aragon onder wat ‘de kroon van Aragon’ wordt genoemd. Dit is echter geen eenheidsstaat maar een confederatie van twee afzonderlijke koninkrijken waarin Catalonië het voortouw neemt.

Het zijn de Catalaanse Condes die in deze tijd de ‘Reconquista’ ( de herovering van het Spaanse schiereiland op de Arabieren) op gang brengen en in de XIIIe eeuw herovert Jaume I na heel Catalonië ook de Balearen en Valencia. Ook deze gebieden gaan als autonome koninkrijken deel uitmaken van de kroon van Aragon. Beide gebieden worden hoofdzakelijk door Catalanen herbevolkt en het Catalaans wordt er de taal.

In 1469 trouwt Ferdinand, koning van Aragon, Catalonië, Valencia en de Balearen met Isabella van Castillië. Maar ook dit huwelijk leidt niet tot een unitaire Spaanse staat, enkel tot een gezamenlijke dynastie. De verschillende koninkrijken behouden hun eigen taal, eigen wetten en instellingen en de afstammelingen van dit koppel dragen de titel van koning van Castillië, Aragon, Valencia en Catalonië maar nooit ‘Koning van Spanje’ [1]. Zo voert Columbus de expeditie waarbij hij in 1492 Amerika zal ontdekken uit in naam en op kosten van Castillië. Catalonië, dat niet tot Castillië behoort, wordt dan ook uitgesloten van de handel met Amerika.

In die confederatie van onafhankelijke koninkrijken onder één kroon streeft Castillië (veruit het grootste en meest bevolkte van de lidstaten) stap voor stap naar een meer centralistische structuur onder haar leiding. Dit leidt in 1640 tot een Catalaanse opstand, de revolte van de ‘Segadors’ (de Oogsters) die de koning dwingt de Catalaanse rechten in ere te herstellen. Deze opstand is voor de Catalanen het equivalent van onze Guldensporenslag. Het Catalaanse volkslied heet ‘Els Segadors’ en gaat over deze strijd.

In de nasleep van de 30 jarige oorlog en de Vrede van Westfalen (waarbij o.m. Elzas en Zuid Lotharingen aan Frankrijk gingen en wij Artesië en Zuid Vlaanderen verloren) wordt Noord Catalanië (Rousillon) bij Frankrijk gevoegd. (Vrede van De Pyreneeën, 1659)

Na de dood van Carlos II, de laatste Habsburgse koning van Castillië en Aragon (1700) breekt een successieoorlog uit. Castillië steunt Filips van Anjou (Bourbon) en Catalonië Carlos van Habsburg. Anjou haalt het en het huis van Bourbon richt een sterk gecentraliseerde staat op. Het verslagen Catalonië wordt geannexeerd, het verliest al zijn eigen wetten en instellingen, en het Castillaans (=Spaans) wordt als officiële taal opgelegd. Tevens komt er een sterke campagne op gang om de Catalaanse eigenheid zoveel mogelijk te laten verdwijnen.

De XIXde en XXste eeuw

In de 19^e en 20^e eeuw neemt de verspaansing van het openbare leven sterk toe. Maar tegelijkertijd groeit in deze periode ook een nieuw Catalaanse zelfbewustzijn. Parallel aan ontwikkelingen in heel Europa (denk aan de Vlaamse Beweging) ontstaat in de tweede helft van de 19^e eeuw een nationalistische beweging die ‘la Renaixença’ wordt genoemd, naar de eerste Catalaanse krant.

De ‘Generalitat’ (de autonome regering van Catalonië) krijgt vanaf 1918 langzaam vorm. In 1932 krijgt Catalonië een beperkte autonomie en een eigen parlement.

In oktober 1934 kent Spanje een periode van politieke en sociale troebelen, stakingen en opstanden. De Generalitat maakt hiervan gebruik om de onafhankelijke republiek Catalonië uit te roepen. Het Spaanse leger maakte echter al snel een einde aan deze republiek en de Catalaanse leiders worden gearresteerd. Net als de Basken staan de Catalanen in de Spaanse burgeroorlog (1936-1939) aan de kant van de linkse republikeinen tegen de Spaanse nationalisten van Franco. (Franco streefde immers naar een centralistische staat, zonder Catalaanse en Baskische autonomie). Zelfs Josep Dencàs, een Catalaanse nationalistische leider die sterk bij het Italiaanse Fascisme aanleunt, roept zijn volgelingen op om te vechten aan de zijde van de republikeinen.

Eens volledig aan de macht zal Franco dit niet vergeten. Er komt onmiddellijk een einde aan iedere vorm van autonomie en het regime stelt zich tot doel, alles wat niet-Spaans is, zo grondig mogelijk uit te roeien. Het gebruik van het Catalaans anders dan in huiselijke kring, het zingen van het Catalaanse volkslied, het bezit van boeken in het Catalaans tot zelfs het dansen van de traditionele volksdans, de Sardana, worden allemaal verboden. (Catalaanse boeken mochten vanaf de jaren 40 wel weer gedrukt worden, maar niet voor publiekelijk gebruik). Het zijn geen loze verboden, overtredingen werden zwaar bestraft en velen worden opgesloten.

Ook wordt onder Franco, vooral in de 60-70er jaren, een doelbewuste remigratie politiek gevoerd waarbij honderdduizenden Spanjaarden worden aangemoedigd om vanuit armere Spaanse landbouwgebieden naar het meer geïndustrialiseerde Catalonië te verhuizen. Sommigen integreren vrij goed in de Catalaanse bevolking, anderen helemaal niet. Het zijn deze (en hun afstammelingen) die vandaag tegen een Catalaanse onafhankelijkheid zijn.

Na de dood van Franco (1975) komen links, rechts, Catalanen, Basken enz tot een overeenkomst die Transición (Overgang) wordt genoemd die er in 1979 toe leidt dat Catalonië en Baskenland (vooral door de druk van ETA) een beperkt autonoom statuut toegekend krijgen en hun respectievelijke talen erkend worden als “coöfficiële” taal.

Vandaag

Op 9 augustus 2006 slaagt de “Generalitat” van Catalonië erin het “Autonomiestatuut van Catalonië 2006” door de Spaanse regering te doen aanvaarden. Volgens dit “Estatut” wordt Catalonië niet enkel als een van de 17 autonome regio’s van Spanje beschouwd, maar ook als een eigen natie Maar de Spaanse regering voegt daar onmiddellijk aan toe dat deze omschrijving als “natie” zuiver taalkundig is en geen enkele politieke of juridische waarde heeft, de Spaanse grondwet erkent immers slechts één natie: het Koninkrijk Spanje.

De Partido Popular (PP, grootste Spaanse, conservatief-christelijke partij) dient daarop bij het Spaanse Hooggerechtshof een verzoek in tot herziening van de term ‘natie’ voor Catalonië. De omschrijving als een natie (Catalonië), binnen een andere natie (Spanje), is volgens het verzoek in strijd met de grondwet. Hoewel de uitspraak van het hof in 2010 het “Estatut” in grote mate erkent, aanvaart het wel het bezwaar tegen de omschrijving als “natie” en schrapt het dus de term uit de tekst.

Deze uitspraak en de grote weerstand van de centrale regering uit Madrid tegen meer autonomie voor de gewesten lokt veel protest uit in Catalonië en de roep om onafhankelijkheid gaat steeds luider klinken. Bij de “Associació de Municipis per la Independència” (vereniging van openbare besturen voor onafhankelijkheid), zijn in september 2012, amper een jaar na de oprichting, al meer dan de helft van de 947 Catalaanse gemeentebesturen aangesloten. Zelfs de voormalige president van de Generalitat, die in zijn functie zelf altijd koos voor de voorzichtige politiek van stap-voor-stap onderhandelingen met Madrid, spreekt zich begin september 2012 uit voor volledige onafhankelijkheid.

Op 11 september (= Catalaanse nationale feestdag) 2012 organiseert de Assemble Nacional Catalana (ANC, pluralistische koepelorganisatie van onafhankelijkheidsbewegingen) de grootste betoging ooit in Barcelona. Onder het parool “Catalonië, een nieuwe Europese staat” komen ongeveer anderhalf miljoen mensen op straat. En een jaar later, op 11 september 2013, volgt de “Via Catalana” ( De catalaanse weg) waarbij meer dan 1,6 miljoen mensen elkaar de hand reikten van de Franse grens tot aan grens met Valencia, in totaal 480 km lang.

Op 16 januari van dit jaar heeft het Catalaanse parlement met een grote meerderheid beslist dat er op 6 november een bindend referendum gehouden zal worden over onafhankelijkheid. De Spaanse regering heeft onmiddellijk aangekondigd dat ze zo’n een Catalaans referendum niet zal toelaten omdat dat de Spaanse grondwet van 1978 alleen in een Spaanse eenheidsstaat voorziet en bepaalt dat referendums over Spanje landelijk moeten worden gehouden en niet regionaal.

De Catalaanse regering zegt dat het referendum in elk geval zal doorgaan, gelegitimeerd door het Catalaans recht. Het is niet duidelijk hoe Madrid denkt het referendum te kunnen verhinderen. Toen in 2006 Baskische leiders een referendum wilden organiseren werden ze bedreigd met gevangenisstraffen. Maar of men het zal aandurven de legitieme Catalaanse regering en tweederden van de parlementsleden op te sluiten is nog maar de vraag. Opiniepeilingen geven aan dat net iets meer dan de helft van de kiezers voor onafhankelijkheid zouden stemmen, tegen 20 à 22 % tegen. De rest is onbeslist of onverschillig.

Aan de rechterkant…

Het Catalaanse nationalisme (“Catalanisme”) en vooral de roep naar volledige onafhankelijkheid wordt, net als in Baskenland, vooral gedragen door linkse tot extreem linkse partijen. Rechts was lange tijd afwezig. Maar het feit dat deze linkse partijen zich wel afzetten tegen massale Spaanse invloed en inwijking maar politiek-correct de mond houden over de recentere Zuid-Amerikaanse, Afrikaanse en islamitische immigratiegolven, geeft in het begin van deze eeuw ruimte voor het ontstaan van een nieuwe rechtse regionalistische partij : ‘Plataforma per Catalunya’ (kort PxC).

Met gelijklopende programmapunten over islamisering, migratie en veiligheid lag het voor de hand dat deze partij goede bindingen zou aanknopen met het Vlaams belang. De partij kent al spoedig vrij grote successen in lokale verkiezingen met een honderdtal gemeenteraadsleden en een twintigtal provincieraadsleden. En met als topper 22 % van de stemmen in Vic, een middengrote stad, thuisbasis van partijleider Josep Anglada. Maar door veel zwakkere scores in de hoofdstad Barcelona – een stad die meer dan de helft van de Catalaanse kiezers levert – wordt twee verkiezingen na mekaar, op een haar na,de kiesdrempel en daarmee de intrede in het parlement gemist.

In hoofdstad Barcelona trekt PxC eigenlijk alleen kiezers aan in de armere buitenwijken waar de overlast van vreemdelingen het grootst is. De autochtone bevolking van deze wijken bestaat echter hoofdzakelijk uit de (afstammelingen van) Spaanse immigranten van vorige eeuw en er is weinig animo voor de Catalaanse zaak. Vanuit deze Spaanstalige aanhang groeit binnen de structuren van PxC een stevige Spaansgezinde vleugel. Naar aanleiding van de standpuntbepaling over het komende referendum komt het eind 2013 tot een confrontatie. De Catalanisten verliezen het pleit waarna de partij volledig door Spaansgezinden wordt overgenomen.

Meer dan de helft van haar lokale mandatarissen keren de partij de rug toe en voorzitter Anglada wordt door de putschisten aan de deur gezet. Het Vlaams Belang verbreekt alle banden met PcX.

Begin maart werd op initiatief van de gewezen secretaris-generaal van PxC, de Valenciaanse Catalaan Enrique Ravello, een nieuwe, identitaire partij opgericht. Ze kreeg de naam SOM (Wij zijn), kort voor “SOM Catalans” (Wij zijn Catalanen) en was op 30 maart reeds met een delegatie aanwezig op de VVB manifestatie in Brussel. Het is nog te vroeg iets te zeggen over de kansen van deze partij maar wij hopen alvast dat ze het kan waar maken als betrouwbare identitaire kracht in Catalonië.

Catalonië is groter dan Catalanië alleen

Het onafhankelijkheidsproces zoals het zich vandaag afspeelt gaat over de onafhankelijkheid van de huidige, Spaanse autonome provincie Catalonië. Maar voor echte Catalaanse nationalisten is het uiteindelijke doel het bereiken van onafhankelijkheid voor alle zg. ‘Catalaanse landen’. Dit zijn alle gebieden die tijdens de Middeleeuwen en na de Reconquista door Catalanen werden herbevolkt en waar vandaag nog Catalaans wordt gesproken.

Dat zijn :

• Het „Principat“ (= de term die wordt gebruikt om in het kader van heel Catalonië, de huidige Spaanse provincie Catalonië aan te duiden)
• Het land Valencià (officieel Comunidad Valenciana)
• De Balearen
• Noord Catalonië (= de streek van Rousillon in het Departement Pyrénées-Orientales in Frankrijk) met de hoodstad Perpignan
• De stad en de streek van Alghero in Sardinië

Vooral op de Balearen en in Valencia zijn er politieke partijen en belangrijke sociale en culturele stromingen actief die de idee van een Groot-Catalonië als het geheel van alle Catalaanse landen verdedigen.

De Vlag

Hebben wij Vlaams-nationalisten minstens 3 Nationale liederen, de Catalanen hebben meer dan één vlag. De officiële vlag heet ‘la Senyera’, wat in het Catalaans eigenlijk gewoon “vlag” betekent maar waarmee gewoonlijk enkel de nationale vlag of haar patroon wordt aangeduid. Het is een van de oudste vlaggen ter wereld en het patroon komt voor in alle vlaggen van gebieden die ooit Catalaans waren.

Op betogingen en Catalaans-nationalistische manifestaties wordt deze vlag in aantallen echter vaak overschaduwd door de ‘Estelada Blava’ (blauwe ster). Deze werd in 1908 ontworpen door Albert Ballester naar het voorbeeld van de vlaggen van Cuba en Puerto Rico die hun onafhankelijkheid van Spanje hadden veroverd. Vanaf 1922 is deze vlag de partijvlag van de links-revolutionaire partij ‘Estat Catalan’. Tijdens de Francodictatuur is ze natuurlijk verboden en daardoor wordt ze de vlag van het verzet. Regelmatig zie je ook de ‘Estelada Vermella’ (rode ster) die in de jaren 70 werd gelanceerd door het links-radicale SCAN (actiever in Valencia dan in Catalonië). Lange tijd stond ze vooral symbool voor extreem links gedachtengoed.

Omwille van de linkse connotatie maakten rechtse nationalisten aanvankelijk niet zo graag gebruik van de Estalada. Vandaag geldt ze echter als algemeen symbool van alle Catalaanse separatisten. Daarbij wordt de Estelada Blava meer in Catalonië gebruikt en de Estelada Vermella in Valencië en op de Balearen. De Estelada is een voorlopige strijdvlag, teken van het verzet in het opstandige Catalonië. Maar slechts, zoals ontwerper Ballester schreef, “tot het moment gekomen zal zijn dat de vlag met de vier strepen, de Catalaanse vlag, zonder sterren of blauwe driehoeken, met alle eer terug zal keren. Hoog in de mast, rechtop en helemaal alleen!“

Hilde de Lobel

[1] Het is pas in 1870 dat Amadeo van Savoye, na alweer een successiedispuut, de kroon toegewezen krijgt als eerste ‘Koning van Spanje’